Obowiązki KZPN
Zakres obowiązków Krajowego Zarządu Parków Narodowych określony w art. 21 ustawy o ochronie przyrody to:
- zatwierdzanie planów ochrony, naukowo-badawczych, finansowych i gospodarczych,
- sporządzanie sprawozdań zbiorczych z działalności parków narodowych,
- koordynowanie działalności naukowej i dydaktycznej parków narodowych,
- udzielanie niezbędnej pomocy parkom narodowym w sprawach wymagających decyzji władz centralnych,
- współpraca z zagranicą,
- kontrola parków narodowych w zakresie ich działalności,
- wykonywanie funkcji dysponenta środków budżetowych przeznaczonych dla parków narodowych.
Historia
W 1988 r., po wieloletnich dyskusjach utworzono Krajowy Zarząd Parków Narodowych. Potrzebę powstania takiej jednostki uznano już w byłym resorcie leśnictwa i przemysłu drzewnego. Jednakże likwidacja tego resortu z końcem 1985 r. oraz podział podporządkowania ochrony przyrody pomiędzy dwa resorty odsunęły na kilka lat utworzenie tej jednostki.
Parki narodowe wraz z lasami przeszły do resortu rolnictwa, gospodarki żywnościowej i leśnictwa. Pozostałą część ochrony przyrody podporządkowano resortowi ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Dopiero postulat sejmowych komisji rolnictwa, leśnictwa i ochrony środowiska spowodował, że Minister Rolnictwa, Gospodarki Żywnościowej i Leśnictwa w porozumieniu z Ministrem Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych w uzgodnieniu z Ministrem Finansów i Przewodniczącym Komisji Planowania wydał zarządzenie na mocy którego w maju 1988 r. (właściwe funkcjonowanie rozpoczął od 1 lipca) powstała jednostka licząca 9 osób zatrudnionych na pełnych etatach z tymczasową siedzibą w Izabelinie przy dyrekcji Kampinoskiego Parku Narodowego. Parków narodowych było wówczas 14, zajmowały one 0,4% powierzchni kraju.
U źródła utworzenia tej jednostki leżała potrzebna rozdzielenia zagadnień polityki od zarządzania. Polityka w zakresie parków narodowych, a więc ogólne zasady funkcjonowania, wykonywania ochrony, tworzenia nowych parków itp. pozostawała w Ministerstwie.
Krajowemu Zarządowi powierzono sprawy bezpośredniego nadzoru nad działalnością parków, koordynację, kontrolę i analizę funkcjonowania parków, funkcję dyspozytora II-go stopnia budżetu, a więc dzielenie pieniędzy z budżetu centralnego pomiędzy parki i ich rozliczanie, reprezentowanie interesów parków narodowych wobec władz centralnych i wojewódzkich itd.
Silniejsze umocowanie prawne Krajowego Zarządu nastąpiło w ustawie o ochronie przyrody z 1991 r. Było to duże osiągnięcie, jednakże nie uniknięto i błędu gdyż Krajowy Zarząd Parków Narodowych został "zawieszony" pomiędzy parkami narodowymi a ministerstwem. W konsekwencji, jest to bardzo mała choć samodzielna jednostka budżetowa podporządkowana przez Głównego Konserwatora Przyrody bezpośrednio Ministrowi.
Krajowy Zarząd nie został zaliczony do Służby Parków Narodowych, nie reprezentuje więc oficjalnie interesów parków narodowych choć to m.in. było celem jego utworzenia. Jest jednostką nadrzędną nad parkami narodowymi poprzez którą Główny Konserwator Przyrody nadzoruje ich działalność.
Pierwszym dyrektorem Krajowego Zarządu został Jan Wróbel będący wówczas dyrektorem Kampinoskiego Parku Narodowego. Kolejnymi dyrektorami byli Jan Szyszko, Ryszard Kapuściński, Jerzy Lęcznar, Leszek Lubczyński, Grzegorz Bielecki i aktualnie Arkadiusz Nowicki.
Krajowy Zarząd mający siedzibę w gmachu Ministerstwa Środowiska zatrudnia 20 pracowników wśród których 2 osoby pracują od jego początku.
Źródło: informacja własna
