– Kiedyś natknąłem się na sentencję po łacinie, która brzmiała mniej więcej: Kto zdobędzie bieguny, ten posiądzie wiedzę o świecie. To był pogląd średniowieczny i wtedy wydał mi się dość naiwny. Ale teraz, im dłużej żyję, wydaje mi się, że coraz więcej rozumiem – powiedział Marek Kamiński w wywiadzie do kwietniowego wydania NG Traveler. Słynny polarnik od pięciu lat był w ścisłym gronie faworytów do nagrody Grand Prix. W tym roku zdecydowanie wygrał. To pierwszy i jedyny człowiek na świecie, który zdobył oba bieguny w ciągu roku (1995 r.) bez pomocy z zewnątrz. Założył Fundację Marka Kamińskiego, która m.in. pomaga osobom niepełnosprawnym oraz tworzy programy edukacyjne. Nagroda Grand Prix przyznawana jest „za całokształt dokonań podróżniczych, naukowych lub eksploracyjnych oraz wierność życiowej pasji”. Tu – wyjątkowo – zwycięzcę wskazuje Kapituła. Z uwagi na nominację do Grand Prix Marek Kamiński, który zasiadał w tegorocznej Kapitule, zawiesił swój udział.

Nagrody w pozostałych sześciu kategoriach przyznali czytelnicy w głosowaniu SMS-owym, które trwało od 15 stycznia do 15 marca br. Zwycięzcy w poszczególnych kategoriach:

Wyczyn Roku: Piotr Pustelnik – zdobywca Korony Himalajów
Podróż Roku: Anna Jackowska – projekt „Bałkany 2010”
Naukowe Odkrycie Roku: Grzegorz Niedźwiedzki i Piotr Szrek – znalazcy tropów najstarszego zwierzęcia lądowego na świecie i autorzy najgłośniejszej polskiej publikacji naukowej roku
Społeczna Inicjatywa Roku: dr Rafał Nowak, dr Maciej Matuszyński i Mariusz Szeib – twórcy Projektu Trzecie Oko
Podróżniczy Blog Roku: Piotr Marek i Adrian Krajewski – autorzy blogu Od Kairu do Kapsztadu Podróżnicza
Książka Roku: Barbara Meder – autorka książki Babcia w Afryce

Za pionierskie podjęcie wyjątkowego zadania w dziedzinie podróży, eksploracji lub sportów ekstremalnych. PIOTR PUSTELNIK – ZA ZDOBYCIE KORONY HIMALAJÓW W 2010 r. stanął na Annapurnie, zdobywając tym samym (jako 20. osoba na świecie i 3. Polak) Koronę Himalajów. Była to jednak nie tyle droga na szczyt, ile walka z przeciwnościami losu. Annapurnę zdobył bowiem dopiero za piątym razem. Wcześniej nie pozwalały na to warunki atmosferyczne lub zdarzenia losowe. Tak jak w 2006 r., gdy zdecydował się zawrócić po przejściu przez szczyt wschodni tej góry (8010 m), aby uratować życie himalaisty Lotsego. Tybetańczyk na wysokości doznał tzw. ślepoty śnieżnej. Pustelnik nie poddał się i 27 kwietnia 2010 r., o godz. 13.45 czasu lokalnego, został trzecim Polakiem w Koronie.

Piotr Pustelnik zaczął się wspinać w 1975 r. Pierwszy ośmiotysięcznik zdobył przed czterdziestką. Jak sam policzył, w górach spędził łącznie pięć lat i nie żałuje ani chwili. Bo bez gór po prostu nie potrafi żyć. Dlatego nadal będzie się wspinał, choć może już nie tak wysoko.
www.piotrpustelnik.pl

Za realizację niestandardowej wyprawy, która była czymś więcej niż tylko przemierzaniem przestrzeni geograficznej. ANNA JACKOWSKA – ZA PROJEKT „BAŁKANY 2010” Rzuciła korporację, by na motorze zwiedzać świat. W 2010 r. postanowiła sama objechać Bałkany i spełnić swoje marzenia. Przed wyprawą żartowała, że jej celem jest policzenie wszystkich osłów w regionie i znalezienie najciekawszego albańskiego bunkra. Udało się? – Najbardziej interesujący bunkier zobaczyłam nad morzem. Dziś służy nastolatkom za miejsce romantycznych schadzek. Za to z osłami nie poszło mi tak gładko, bo gdzieś w połowie drogi przestałam liczyć – mówi. Podkreśla, że będzie to dobra wymówka, by wrócić w tamte strony. Z podróży najbardziej utkwiły jej w pamięci spotkania z ludźmi. Zwłaszcza z Romkami, które urządziły sobie przed jej aparatem profesjonalną sesję zdjęciową. Ta podróż nauczyła ją prawdziwej wytrwałości i determinacji. To właśnie na Bałkanach po raz pierwszy poczuła, jak trudne może być podróżowanie w pojedynkę. Ciężkie warunki nie zniechęciły jej jednak do kolejnych wypraw. Już nie może się doczekać, aż w te wakacje odkryje nietuzinkowe miejsca w USA. – To będzie dużo więcej niż tylko Route 66 – zastrzega.
www.aniajackowska.pl

Za odkrycia w różnych dziedzinach nauki, które pozwoliły lepiej zrozumieć otaczający nas świat, ludzi i kultury.

GRZEGORZ NIEDŹWIEDZKI I PIOTR SZREK – ZA ODKRYCIE TROPÓW NAJSTARSZEGO ZWIERZĘCIA LĄDOWEGO NA ŚWIECIE Zaledwie 30-letni naukowcy i najbardziej prestiżowa polska publikacja naukowa ubiegłego roku!

To przez nich wydawcy muszą teraz zmieniać podręczniki do paleontologii. Swoim odkryciem w Górach Świętokrzyskich postawili teorię transformacji do góry nogami. Znalezione przez nich ślady skamieniałego czworonoga sugerują, że stąpał on po ziemi 18 mln lat wcześniej, niż sądzono. – Szczerze mówiąc, to tylko zaostrzyło nasz apetyt na kolejne badania. Teraz chcemy znaleźć jeszcze starszego czworonoga – przyznaje Grzegorz Niedźwiedzki. Dlatego zaangażowali się w projekt szukania śladów pradinozaura w tych samych okolicach. Niedźwiedzki przyznaje, że gdy tylko ma wolną chwilę, pakuje plecak i jedzie przekopywać kolejne miejsca. – Wierzę, że kryje się tam jeszcze wiele przełomowych odkryć – mówi.

Dla osób lub instytucji, które przyczyniają się do poprawy świadomości ekologicznej, ocalenia dzikiej przyrody lub dziedzictwa kulturowego. DR RAFAŁ NOWAK, DR MACIEJ MATUSZYŃSKI, MARIUSZ SZEIB – ZA PROJEKT TRZECIE OKO Polscy lekarze bez granic ratują wzrok w najbiedniejszych rejonach świata. W ramach stworzonego przez siebie Projektu Trzecie Oko poznańscy okuliści podróżują do odległych państw i dzięki założonej przez siebie Mobilnej Kilinice Mikrochirurgicznej wykonują operacje zaćmy osobom pozbawionym na co dzień jakiejkolwiek opieki lekarskiej. Tak jak w lutym 2010 r. w trakcie ekspedycji na Saharę Zachodnią, gdzie zabiegi wykonywali przy latarce w pomieszczeniach bez szyb. – Władze Sahary Zachodniej wysłały nas na tereny kontrolowane przez partyzantkę. Jechaliśmy kilkaset kilometrów, znajdując opuszczone, zdewastowane szpitale – wspomina Rafał Nowak. – Byliśmy pierwszymi lekarzami na tym terenie od lat. Nasi pacjenci mieli najbliższy ośrodek zdrowia jakieś 300 km od domu – dodaje Maciej Matuszyński. Pod koniec ubiegłego roku okuliści uczestniczyli też w obozie medycznym w Nepalu, w okolicach wsi Diktel w Himalajach. Twierdzą, że jadąc na krańce świata jako lekarze, nie rezygnują z pasji poznawania świata. – W trakcie misji nie przestajemy być podróżnikami – zapewnia Nowak. Chcą rozwijać swój projekt, chcą m.in. nawiązać stałą współpracę z międzynarodową organizacją Surgical Eye Expeditions.

Za wydaną w 2010 roku książkę, która w najlepszy sposób przybliża czytelnikom horyzonty geograficzne i kulturowe.
BARBARA MEDER – ZA KSIĄŻKĘ BABCIA W AFRYCE Niezwykła opowieść Barbary Meder, która po 30 latach pracy jako informatyk i przejściu na emeryturę ruszyła w samotną wyprawę dookoła świata oraz roczną podróż po Afryce. W Mozambiku trafiła na rewoltę, w Lesoto na śnieg, a w Malawi na malarię. Twierdzi, że odwagi nauczyła ją Australia, gdzie od 1981 r. mieszka. Jeżdżąc po świecie, robiła notatki i wszystko fotografowała. Uzbierała się z tego książka Babcia w Afryce (wyd. Bernardinum), która spotkała się z niezwykle życzliwym przyjęciem przez czytelników i szybko stała się bestsellerem. Czy będą następne? Pewnie tak. Tym bardziej że pani Barbara już myśli o kolejnych wyjazdach. – Już teraz mam plany na kolejne sto lat życia. Moim zmartwieniem jest to, jak je wszystkie zrealizować w ciągu lat 20 – żartuje podróżniczka. Dobra wiadomość: we wrześniu Meder planuje przyjazd do Polski, gdzie będzie się spotykać z czytelnikami.

Dla podróżnika, który za pomocą bloga potrafi najefektowniej przenieść swą podróż przez świat realny do świata wirtualnego. ADRIAN KRAJEWSKI I PIOTR MAREK ZA BLOG „OD KAIRU DO KAPSZTADU” (WWW.ODKAIRUDOKAPSZTADU.PL)
Piotr ma 28 lat, Adrian 30. Poznali się kilka lat temu w Antwerpii, gdzie studiowali w ramach programu Erasmus. Łączy ich przyjaźń i pasja podróżowania. W ciągu dwóch miesięcy afrykańskiej wyprawy przebyli 15 tys. km, przy czym cały czas pisali podróżniczego bloga. Opisywali na nim każdy etap podróży, począwszy od mozolnego zbierania funduszy, przez przejazd wschodnim wybrzeżem Czarnego Lądu, aż do powrotu do domu. Dzięki temu można było śledzić przeszkody, które stawały im na drodze, takie jak biurokracja afrykańskich państw, bezlitosny upał i kłopoty z transferem internetowym. Na szczęście cały czas poznawali kogoś, kto wyciągał do nich pomocną dłoń i pomagał kontynuować im podróż. Blog napisany z dużą dawką humoru i opatrzony wieloma zdjęciami cieszył się dużą popularnością nie tylko wśród „krewnych i znajomych”. – W takiej podróży ze względów technologicznych czas poświęcony na pisanie internetowego dziennika trzeba liczyć w godzinach. Ale jest w tym i dobra strona: pamiętajmy, że w tamtych krajach większość kafejek internetowych to nie tylko miejsce, gdzie odpisuje się na maile! Przy okazji uzupełnialiśmy płyny czymś niezdrowo gazowanym, więc trudno powiedzieć, że czekanie na wgrywanie się stron było czasem totalnie zmarnowanym – tłumaczą blogerzy. * * *

Wręczenie statuetek oraz dyplomów odbyło się 6 kwietnia br. w restauracji Bezgraniczna w Warszawie. Uroczystość poprowadziła Martyna Wojciechowska – redaktor naczelna miesięczników National Geographic Polska i NG Traveler. Osoby biorące udział w głosowaniu miały szansę na wygranie atrakcyjnych nagród, m.in.: urządzeń wielofunkcyjnych marki Epson, uczestnictwa w warsztatach fotograficznych Akademii Nikona i sprzętu marki The North Face.

Skład Kapituły: Martyna Wojciechowska (przewodnicząca), Agnieszka Franus (wiceprzewodnicząca, z-ca red. nacz. National Geographic Polska i NG Traveler), Alicja Dąbrowska (dziennikarka podróżnicza Gazety Wyborczej), Olga Dębicka (szefowa działu turystycznego WP.pl), Izabela Dorf (szefowa portalu podróżniczego Odyssei.com), Piotr Drożdż (redaktor naczelny magazynu Góry), Elżbieta Dzikowska (podróżniczka, dziennikarka, laureatka Grand Prix TRAVELERY 2007), Filip Frydrykiewicz (dziennikarz podróżniczy Rzeczpospolitej), Marek Kamiński (podróżnik, polarnik, w związku z nominacją do Grand Prix zawiesił udział w Kapitule), prof. Ewa Nowicka-Rusek (antropolog, Uniwersytet Warszawski), Aleksandra Pawlicka (podróżniczka, dziennikarka Wprost), Beata Pawlikowska (podróżniczka i dziennikarka Radia ZET), Marcin Piróg (Prezes Polskich Linii Lotniczych LOT), Dr Błażej Stanisławski (redaktor naczelny magazynu Archeologia Żywa), Rafał Szmytke (Prezes Polskiej Organizacji Turystycznej), Marek Tomalik (podróżnik, dziennikarz), Piotr Trybalski (podróżnik, dziennikarz, fotografik), Roderyk Więcek (dziennikarz Radia PiN, podróżnik), Michał Wójcik (redaktor naczelny magazynów Focus i Focus Historia), Adam Czyżewski (dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie).