Podziemne obiekty są nierozerwalnie związane z historią gatunku ludzkiego - od siedziby człowieka jaskiniowego poprzez pozyskiwanie cennych surowców i minerałów, magazynowanie towarów, aż do zadziwiających nieraz budowli strategiczno-militarnych.

Podziemną trasę turystyczną stanowi część obiektu podziemnego powstałego w sposób naturalny lub w wyniku działalności człowieka, dostosowana dla bezpiecznego ruchu turystycznego, posiadająca wartości przyrodnicze i kulturowe oraz zorganizowaną obsługę turystów przez uprawniony do tego podmiot.

Stowarzyszenie Podziemne Trasy Turystyczne Polski zrzesza przedstawicieli części spośród około 40 polskich tras podziemnych, znajdujących się ze względu na pochodzenie lub pierwotne przeznaczenie w czterech kategoriach obiektów;

Podstawowymi celami Stowarzyszenia jest podnoszenie standardu tras i jakości obsługi turystów oraz ich właściwe usytuowanie na rynku turystycznym. Temu celowi służyć będzie przede wszystkim wprowadzany od 2001 roku certyfikat podziemnej trasy turystycznej.

Zwiedzanie podziemnych tras turystycznych dostarcza poczucia przygody, uruchamia wyobraźnię i nieznane dotąd wrażenia, jest także bardzo praktyczną, pouczającą lekcją przyrody i historii w różnych jej aspektach. Każda z tras ma swoje tajemnice, legendarnych władców i żywych mieszkańców. Wszystkie trasy są atrakcyjne turystycznie i mimo wielu, często pozornych podobieństw - każda z nich jest niepowtarzalna, unikalna.

Biura podróży i turyści indywidualni powinni pamiętać o istniejących ograniczeniach i niedogodnościach. Można do nich zaliczyć niedostępność (nie wszystkich) dla osób niepełnosprawnych czy cierpiących na klaustrofobię. W większości panują temperatury w granicach 10oC (ważne latem). Nie wszystkie można zwiedzać w okresie zimowym. Trzeba pamiętać o ograniczonej pojemności i przepustowości wielu tras, dlatego warto pokusić się o wcześniejszą rezerwację wejść.

Zarządzające podziemnymi trasami firmy są bardzo mocno osadzone w realiach lokalnej gospodarki turystycznej, a niektóre posiadają ustawowe zezwolenia organizatora turystyki co powinno być interesującą wskazówką dla biur podróży, organizatorów turystyki młodzieżowej czy turystów indywidualnych. Gospodarze „podziemi” proponują też często turystom oryginalne, bardzo atrakcyjne imprezy i usługi towarzyszące (pikniki, koncerty, biesiady, wystawy, pokazy, pamiątki i wiele innych).

Szczegółowe informacje o warunkach zwiedzania uzyskać można bezpośrednio w firmach zarządzających trasami.

Witryna Stowarzyszenia Podziemne Trasy Turystyczne Polski zamierza prezentować zainteresowanym wszystkie obiekty znane i odpowiadające kryteriom definicji podziemnej trasy, przy czym trasy nie zrzeszone prezentowane są w formie ogólnych informacji krajoznawczych, natomiast trasy stowarzyszone (oznaczone ), partycypujące w kosztach utrzymania witryny prezentowane są w formie rozszerzonej o praktyczne informacje dla organizatorów turystyki, biur podróży i turystów indywidualnych.

Józef Tworek
Prezes Zarządu Stowarzyszenia
Podziemne Trasy Turystyczne Polski