Andrzej Kulka » Świat » Aotearoa - kraj białej chmury
Aotearoa - kraj białej chmury

Bogusław Matuszkiewicz i Bogusław Nowak


Fragmenty książki "Nowa Zelandia - daleka i bliska" napisanej przez Bogusława Nowaka i Bogusława Matuszkiewicza, wydanej przez Wydawnictwo KOLUMB ze Słupska. Więcej o książce...


Jak powstał świat i Aotearoa?

Tane Mahuta z całych sił rozerwał więź potężnych ciał matki i ojca, oddzielając ziemię od nieba. I tak powstał świat oraz Aotearoa, czyli kraina obecnie nazywana Nową Zelandią. To właśnie tutaj - według Maorysów - dokonały się główne akty stworzenia świata.

Klasyczni Maorysi

Zobacz  powiększenie!
Maoryski Dom Spotkań, Rotorua, fot. NZTB
Maorysi swoje społeczeństwo budowali na pokrewieństwie i wspólnocie interesów. Iwi, czyli plemię, było silną jednostką społeczną i militarną, jednoczącą tysiące ludzi, których przodkowie przypłynęli do Aotearoa na tej samej łodzi. Iwi składało się z wielu hapu. Każde hapu było niezależną i autonomiczną grupą, złożoną z często słabo spokrewnionych ze sobą ok. 500 ludzi, którzy wspólnie uprawiali ziemię, łowili ryby, polowali i walczyli z wrogimi plemionami. Hapu składało się z whanau, czyli z grup bliższych i dalszych krewnych, i stanowiło podstawową grupę społeczną.

Przybysze z Europy

Dopiero 127 lat później nastąpił przełom w dalszym poznawaniu tej ziemi. 9 października 1769 r. do Gisborne dotarła załoga brytyjskiego statku "Endeavour", którą dowodził brytyjski podróżnik i odkrywca, kapitan James Cook, syn robotnika z Yorkshire. Tym razem biali żeglarze, po zejściu na ląd w okolicach Gisborne, nie ugięli się przed atakującą ludnością tubylczą. Doszło do walki i rozlewu krwi. Następnie statek dopłynął do Mercury Bay na Coromandel Peninsula. Tutaj James Cook, na podstawie otrzymanych instrukcji, dokonał oficjalnej aneksji Nowej Zelandii do Korony Brytyjskiej.

Ekspansja białych osadników

Zobacz  powiększenie!
Rafting na Rangitaiki, Bay of Plenty, fot. NZTB
Nowa Zelandia zaczęła szybko przyciągać łowców fok, którzy przybywali tu od końca XVIII w. Futra i tłuszcz z tych zwierząt były towarami dobrze sprzedającym się w Europie. Tuż po nich przybyli wielorybnicy, z których bardzo wielu rekrutowało się z kolonii karnych w Australii i z innych, okolicznych "wysp skazańców". Byli to ludzie brutalni i pozbawieni wszelkich skrupułów wobec ludności tubylczej.

Geografia i klimat

Nowa Zelandia, położona na południowym Pacyfiku ok. 1600 km od południowo-wschodnich wybrzeży Australii, składa się głównie z dwóch wysp - Wyspy Północnej i Wyspy Południowej - oraz z kilkuset małych wysepek.

Ciekawostką jest, że w kraju o ciepłym, umiarkowanym i subtropikalnym klimacie jest ok. 360 lodowców! Jeden z nich, na-zwany imieniem holenderskiego odkrywcy Nowej Zelandii A.J. Tasmana, jest - nie licząc lodowców Antarktydy - największym na półkuli południowej.

Flora i fauna

Przed przybyciem pierwszych białych osadników 80% obszaru Nowej Zelandii pokrywały wiecznie zielone lasy z gigantycznymi drzewami kauri, rimu i totara. Zarówno Maorysi, jak i biali osadnicy znacznie przetrzebili ten drzewostan, wypalając go i przeznaczając na pastwiska i pola uprawne. Rząd podjął decyzję o zakazie wyrębu drzewa rimu na obszarach należących do państwa. Decyzja wejdzie w życie w końcu 2002 r. Nie wszystkie lasy zostały jednak zniszczone. W krajobrazie Wyspy Północnej przez cały rok nadal dominuje zieleń. Na Wyspie Południowej bywa biało zimą, ale tylko w niektórych jej wyższych partiach.

Oprócz owocu kiwi i liścia srebrnej paproci, narodowym symbolem Nowej Zelandii, jest ptak kiwi - nielot wielkości średniego indyka. W naturze występują cztery jego gatunki i dwa podgatunki. Według naukowców kiwi zamieszkuje Nową Zelandię od 70 mln lat. Ponieważ kiwi nie lata i w dodatku słabo widzi, rekompensuje sobie te ułomności szybkim biegiem, w czym pomagają mu potężne nogi (1/3 wagi ciała), oraz znakomitym węchem i słuchem. Mieszka w norach wygrzebanych w korzeniach drzew i żywi się larwami, gąsienicami, insektami oraz owocami leśnych drzew.

Źródło: Wydawnictwo Kolumb

Wydawnictwo Kolumb Materiały dostarczyło
Wydawnictwo Kolumb

 warto kliknąć

1 2 dalej >>
Świat
WARTO ZOBACZYĆ

Australia: podróż w nieznane...
kontakt
copyright (C) 2004-2005 Andrzej Kulka                                             powered (P) 2003-2005 ŚwiatPodróży.pl