Park narodowy Haleakala jest największą atrakcją turystyczną na wyspie. Został utworzony celem ochrony unikalnego tworu przyrody, jakim jest krater "drzemiącego" wulkanu Mt Haleakala. W późniejszym okresie do parku dołączono obszar Doliny Kipahulu wraz z wodospadami i stawami w żlebie O'Heo.

Jadąc z Kahului w ciągu dwóch godzin pokonujemy dystans niecałych 60 km (40 mil), wspinając się dobrze utrzymaną, malowniczą drogą z poziomu morza na 3 055 m n.p.m. (10,023 stopy). W związku z dużą wysokością na samej górze może być chłodno i warto zabrać ciepłą odzież. Wjazd na krater jest sam w sobie wielkim przeżyciem nie tylko z racji pokonywanych wysokości, ale różnorodności krajobrazów. Jedziemy poprzez zielone łąki z pasącymi się krowami (jak w Bieszczadach), przez lasy eukaliptusowe (jak w Australii), pastwiska z opuncjami (jak w Meksyku) i sosnowe zagajniki (Europa), aby w końcu dotrzeć do surowych pól zastygłej magmy.

Najciekawszą panoramę oferuje taras widokowy w pobliżu budynku informacji turystycznej (Visitor Center) na szczycie. Można tu kupić książki, pamiątki, obejrzeć interesujące plansze i modele, ilustrujące powstanie wulkanu, wyspy Maui i całych Hawajów. Z krawędzi krateru rozpościera się zapierający dech w piersiach widok na jego ogromne wnętrze, pokryte polami lawy i szaro-różowo-ceglastymi stożkami erozyjnymi, zbudowanymi z wulkanicznego popiołu. Wnętrze tego krateru jest imponujące: 60 km kwadratowych (25 mil kw.), przekrój waha się od 4 do 13 km (2.5 do 7.5 mili), a dno leży kilometr (3,000 stóp) poniżej krawędzi! W obrazowym porównaniu, na dnie krateru można by zmieścić cały nowojorski Manhattan. Przed nami, w krystalicznie czystym, wysokogórskim powietrzu roztacza się iście księżycowy krajobraz.

Można podjechać jeszcze wyżej do tarasu widokowego Puu Ulaula (Czerwone Wzgórze), skąd roztacza się panorama okolicznych wysp. Obok wybudowano astronomiczne obserwatorium "Science City", gdzie wstęp jest niestety wzbroniony.

Na terenie parku są dla chętnych dziesiątki kilometrów atrakcyjnych szlaków pieszych, z których najbardziej godnym uwagi jest trasa na dno krateru. Pamiętajmy jednak, że znajdujemy się cały czas na dużej wysokości, a w kraterze nie ma ani wody, ani pożywienia! Inną, coraz popularniejszą formą zwiedzania wulkanu jest konna przejażdżka, wygodniejsza niż pieszy spacer i na pewno równie bogata w przeżycia.

Zjazd na rowerze ze szczytu Haleakala - to jeden z najnowszych pomysłów firm turystycznych na Maui. Długi przejazd z wysokości blisko 3 tys. metrów należy uznać za przygodę dostarczającą niezapomnianych wrażeń. Kilka agencji na wyspie zajmuje się organizowaniem zjazdów zapewniając sprzęt, posiłek, fachową poradę i wywóz na górę.

Równie wielkich emocji dostarcza przelot helikopterem nad kraterem Haleakala (lub ponad całą wyspą Maui), wyloty z lotniska w Kahului. Krater wulkanu Haleakala - to tylko część parku narodowego. Jego fragment obejmujący dolinę Kipahulu też zasługuje na uwagę i osobną, całodniową wyprawę. Siedem Świętych Stawów (Seven Sacred Pools) - to cud przyrody stworzony przez strumień O'Heo, erodujący wulkaniczne podłoże. Rzeczka tworzy w dolnym biegu szereg stawów (więcej niż 7!) połączonych wodospadami i kaskadami. W odróżnieniu od szaro- czerwono- żółtych skał na pozbawionym roślinności szczycie wulkanu, ta część parku prezentuje odmienny krajobraz: zielony, podzwrotnikowy las i szemrzące, górskie strumienie. Niewielkie biuro usytuowane przy szosie nr 31, niedaleko ujścia strumienia, posiada wszelkie potrzebne nam informacje. Obok jest pole namiotowe, liczne ścieżki dla pieszych i mnóstwo uroczych zakątków do kąpieli. Tropikalny las otulający Oheo intryguje ciekawą florą oraz fauną rzadkich ptaków.

Za głównym wjazdem do parku Haleakala, przy szosie nr.378, jest centrum informacji turystycznej, otwarte w godz. 7:30 do 16.00, udzielające porad również pod tel. (808) 572-9306, internet: www.nps.gov/hale.

Przed wjazdem na górę warto wysłuchać wiadomości o bieżących warunkach atmosferycznych na szczycie, dzwoniąc pod nr 871-5054.

Najlepszą porą dnia do zwiedzania jest wczesny ranek i późne popołudnie.

Telefony do niektórych firm organizujących zjazdy na rowerze ze szczytu Haleakala: Bike Down a Volcano, 871-6014, Bike Down the Volcano, tel. 572-2200, Hawaii Downhill, tel. 244-2288, Maui Downhill, tel. 871-2155.

W parku są trzy pola namiotowe: jedno blisko wjazdu w Hosmer Grove, dwa pozostałe we wnętrzu krateru - w pobliżu niewielkich schronisk Holua Cabin i Paliku Cabin. Jeśli planujemy noc w namiocie na dnie krateru - odpowiedni strój i śpiwory są obowiązkowe, należy dostać zezwolenie (camping permit) w siedzibie władz parku. Uzyskanie miejsca w jednym ze schronisk jest trudniejsze, wymaga wcześniejszych rezerwacji w biurze superintendenta parku: P.O.Box 369, Makawao, Maui, HI 96768.

Zainteresowanych konnym wjazdem do wnętrza krateru Haleakala odsyłam do firmy PonyExpressTours: P.O.Box 535, Kula, Maui, HI 96790, tel. (808) 667-2200. Oferuje ona dwie możliwości: krótsza, 4-godzinna jazda w godz. 9:30-14:30 (za $120) oraz dłuższa, od 9:30 do 17:30 eskapada na samo dno krateru trasą liczącą 12 mil, za $150. Rezerwacje wymagane! Może nie tak atrakcyjne, lecz na pewno urocze wycieczki konne oferuje też firma "Oheo Stables" mieszcząca się w okolicy doliny Kipahulu, tel. 667-2222

Przeloty helikopterem proponują m.in. Sunhsine Helicopters, tel. 871-0722 oraz Hawaii Helicopters, tel. 877-3900.

Opłata za wstęp na teren parku wynosi $10 od pojazdu, bilet jest ważny przez 7 dni.

* Zgodnie z hawajską legendą to właśnie tutaj półboski Maui pochwycił w lasso słońce i uwięził je w kraterze zmuszając, by dawało więcej dziennego światła potrzebnego ludziom na połów ryb i uprawę pól taro. Echo tych "wydarzeń" pozostało w nazwie: Haleakala znaczy bowiem "Dom Słońca".