Birma: Rękodzieło z Mandalay
| tekst Piotr Szuszkiewicz fot. Sławek Pliszka
|
|
 |
| Marionetka |
Mandalay było ostatnią stolicą birmańskich królów. Anglicy zdobywając Górną Birmę założyli nową stolicę w Rangoon. Dziś miasto ze swoimi 800 tysiącami mieszkańców pozostaje kulturalną stolicą Myanmaru. Swoje siedziby mają tu malarze i artyści. Pracownie rzeźbiarskie i odlewnie posągów prowadzone są przez starych mistrzów. Tutaj można z łatwością obserwować tkaczy przy wykańczaniu arrasów zwanych kalaga lub złotników robiących miniaturowe listki złota, którymi pokrywa się posągi Buddy. W sklepach z antykami można znaleźć stare manuskrypty zwane parabaiks i kamawas.
Słynne w całej Azji Południowo - Wschodniej marionetki produkowane są w Mandalay na dużą skalę. Ich narodziny związane są z powstaniem ministerstwa sztuk pięknych w XVIII wieku na dworze króla Birmy. Po podbiciu Syjamu dziesiątki artystów przeniosło się w okolice Mandalay. Narodziła się wówczas nowa forma teatru dramatycznego, gdzie żywych aktorów zastąpiły marionetki. Nawiązując do eposu Ramajamy, postacie wyrzeźbione z drewna i odziane w barwne szaty przedstawiały nie tylko ludzi, ale również zwierzęta i mitologiczne potwory.
 |
| Dzwonek z Mandalay |
Posągi Buddy różnych rozmiarów są odlewane już od X wieku. Proces zwany metodą wosku traconego, tak rozpowszechniony pośród kowali Afryki Zachodniej, jest do dziś używany w mandalajskich odlewniach. Formy uzyskuje się tu z mieszaniny ryżowych łusek, gliny, nawozu i wody. Przy odlewaniu bronzowych posągów Buddy powstają także liczne gongi i dzwonki. Wiele z nich jest prawdziwymi dziełami sztuki.
 |
| Posąg z marmuru |
Piękne posągi Buddy ciosane są z białego marmuru lub zielonego jadeitu, cenionego bardzo w Chinach. Do ich polerowania zatrudnia się kobiety.
Wyroby z laki
 |
| Wyroby z laki |
Naczynia z laki wytwarzane są w okolicy od tysiąca lat. Liczne warsztaty rodzinne specjalizują się w wyrobie misek, talerzy lub pojemników na żywność. Dobrej jakości naczynia nigdy nie przepuszczają wody i są odporne na uszkodzenia. W jednej z fabryk poproszono mnie abym poskakał po talerzach rozłożonych na posadzce. Swoim ciężarem osiemdziesięciu kilogramów nie mogłem uczynić żadnego uszczerbku w nowo wyprodukowanych naczyniach.
 |
| Podczas wykańczania kalagi |
Czasami drogie meble tekowe są kryte laką na zamówienie. Jeśli przyszły właściciel życzy sobie gamę pięciu naturalnych kolorów, wówczas ich produkcja trwa około pół roku. Kolejne warstwy barwnej laki potrzebuję tygodni na wyschnięcie.
Osobiście gustuję w okrągłych pudełkach do betelu. Jak Myanmar długi i szeroki, rzucie owoców betelu jest ulubionym zajęciem mężczyzn. Niektórzy z nich trzymają swoje drogocenne owoce w pięknych pudełkach z laki. Mają w nich również miseczkę do spluwania. Używają ją, kiedy pozostają w domu podczas pory deszczowej i oddają się swemu ulubionemu zajęciu.
Źródło: informacja własna
| 
